ULAŞIM

  • İnsanların mal ve hizmetlerin çeşitli araçlarla ülke içinde veya ülke arasında taşınma işlemine ulaşım ya da ulaştırma denir.
  • Bu amaçlarla yapılmış eski dönemlere ait yollar vardır. bunlar aşağıdaki gibidir;

Kral Yolu

  • Manisa Sardes’ten başlayıp Trabzon’a giden yoldur.

Kehribar Yolu

  • Eski Çağ’da Kuzey Denizi ve Baltık Denizi’nden çıkarılan kehribarın güneye doğru yani Adriyatik ve Akdeniz’e doğru taşındığı yoldur.

Kürk Yolu

  • Hazar ve Bulgar ülkelerinden başlayıp Çin’e giden yoldur.

İpek Yolu

  • Doğunun ipek, porselen, kağıt ve çeşitli baharatların Avrupa’ya taşındığı yoldur.
  • Çin’in Xian (Yan) kentinde başlayıp Kaşgar kenti üzerinde ikiye ayrılıp Avrupa’ya gider.
  • I. yol Afganistan üzerinden Hazar denizine II. yol Karakurum Dağları ve İran üzerinden Anadolu’ya ulaşır.
  • Ayrıca bu yol sadece ticaret değil, 2000 yıl boyunca kültür, din ve ırkların izlerini taşıyan kültürel zenginliğin olduğu bir yerdir.

Baharat Yolu

  • Asya ve Avrupa arasındaki ikinci bir ticaret yoludur.
  • Önceleri baharat karayoluyla taşınırken Moğol İmparatorluğu’nun dağılması ile Arap ve Hint müzik çalar bu sefer baharatı deniz yoluyla kızıldeniz’de buradan Akdeniz limanlarına ve Avrupa’ya taşımışlardır.

Kara Yolu

  • Dünyanın en eski ulaşım sistemidir.
  • İnsanlar ilk karayolunu kullanmışlardır.
  • Deniz ve demiryolları ile bütünleşmektedir.
  • Karayolu ABD, Japonya, Almanya başta olmak üzere Batı Avrupa’da ve Çin’de yoğundur.
  • Ayrıca Türkiye, Asya ve Avrupa’dan gelen kara yollarının kesişim noktasıdır.
  • Bu durum Türkiye’nin karayolu taşımacılığındaki önemini artırmaktadır.
Demiryolu
  • Yolcu ve yük taşıma maliyeti az olduğundan orta mesafe için uygundur.
  • Kara yoluna göre daha uygundur.
  • Son yıllarda teknolojinin gelişmesi ile demiryolları daha konforlu ve daha hızlı hale gelmiştir.
  • Demiryollarının dünyada yoğun olduğu yerler aşağıdaki gibidir;

Kuzey Amerika Demiryolları

  • ABD ve kanada’da demiryolu ağı fazladır.
  • Özellikle ABD’nin Doğu kıyılarında çok yoğundur.

Avrupa Demiryolları

  • Kuzeybatı Avrupa’da çok yoğundur.
  • Alp dağlarında seyrekleşse de burada yapılan tüneller Avrupa’nın kuzeyi ve güneyini birbirine bağlar.

Asya Demiryolları

  • Demiryolu ağı çok yaygın değildir.
  • Japonya, Çin’in doğusu ve Hindistan’da demiryolu ağı fazladır.
  • Özellikle Hindistan’da ingilizlerden kalan hatlar vardır.
  • Rusya’yı doğu-batı yönünde kateden Transsibirya katı vardır.

Afrika Demir Yolları

  • Demiryolları çok az gelişmiştir.
  • Kuzey Afrika’da doğu-batı yönünde uzanır.
Deniz Yolu
  • Günümüzde dünyada ülkeler arası ticaretin büyük kısmı deniz yolu ile yapılmaktadır.
  • Uzun mesafe de yurt taşımacılığında en ekonomik ulaşım türüdür.
  • Tek seferde çok fazla yük ve yolcu taşınması maliyeti düşürmüştür.

Kuzey Atlantik Yolu

  • Dünyanın en yoğun deniz yolu trafiği bu hattadır.
  • Kuzeybatı Avrupa’da limanları ile Kuzey Amerika (New York) ve Güney Amerika limanlar arasındadır.

Avrupa Akdeniz Hint Okyanusu Yolu

  • Batı Avrupa’dan Akdeniz Süveyş Kanalı ve Hint Okyanusu yani Basra Körfezi, Hindistan, Çin, Japonya, Avustralya ve Doğu Afrika’ya uzanır.

Kuzey Batı Avrupa-Doğu Amerika, Batı Amerika

  • Panama kanalı yoludur.
  • Bu yol açılmadan önce gemiler Macellan Boğazını kullanmaktaydı.
  • Panama Kanalı’nın açılmasıyla Macellan Boğazı’nın önemi azalmıştır.

Ümit Burnu Yolu

  • Batı Avrupa’yı Afrika’nın güneyinde Hint okyanusu’na bağlar.
  • Süveyş Kanalı açılana kadar önemli bir su yoluydu.
  • Süveyş Kanalı’ndan sonra önemini kaybetmiştir.

Hava Yolu

  • İlk ticari hava seferleri 1919 yılında Fransa, 1926 yılında ABD’de yapılmıştır.
  • Hava yolu ile taşımacılık II. Dünya Savaşı’ndan sonra hızlanmıştır.
  • Diğer oluşum sektörlerine göre son kullanılan fakat en hızlı gelişen ulaşım türüdür.
  • En önemli avantajı zaman tasarrufu sağlamaktadır.
  • Hava ulaşımının en yoğun olduğu ülke ABD’dir.
  • ABD’de 11.000 havaalanı vardır.
  • Hava trafiğinin ⅓’i bu ülkededir.
  • Avrupa hava trafiğinin yoğun olduğu iki kıtadır.
  • Bu ülkede Londra Frankfurt Paris havaalanları çok yoğundur.
Boru Hatları
  • Tüketimin artması ve sanayinin gelişmesi ile bazı maddelerin sıvılaştırılır olarak basınçla doğrularla taşınmasıdır.
  • En çok petrol ve doğalgaz taşınmaktadır.
  • Boru hattı taşımacılığında kaza riski az, taşıma maliyeti daha düşüktür.
  1. Petrol Boru Hattı (Pipeline)
  • Petrol, üretim yerlerinden tüketim ya da rafinerilere boru hatlarıyla taşınır.
  • ilk kez ABD’nin pensilvanya eyaletinde 1865 yılında boru hattı yapılmış ve kullanılmış sonra hızda dünyaya yayılmıştır.
  • Boru hatlarında ABD birinci, Rusya federasyonu ikincidir.
  1. Doğalgaz Boru Hattı
  • Teknolojinin gelişmesi ile doğalgazın üretim alanlarından tüketim merkezlerine taşınması boru hatları ile yapılmıştır.
  • Doğalgaz boru hatları ABD, Kanada, Meksika ve Venezuela’da yaygındır.
  • Türkiye boru hatları taşımacılığında önemlidir. Türkiye büyük üreticiler olan Orta Asya ve Orta Doğu’yu tüketici olan Avrupa’ya bağlar.
  • Bu nedenle şu anda kullanılan Kerkük,Yumurtalık, Bakü-Tiflis-Ceyhan, Mavi Akım hakları vardır.
  • Bunların yanında Azerbaycan, Türkmenistan doğalgazını Avrupa’ya taşımak için Nabucco ,TANAP gibi birçok proje düşünülmektedir.
EKONOMİK COĞRAFYA #1
EKONOMİK COĞRAFYA (TARIM) #2
EKONOMİK COĞRAFYA (HAYVANCILIK,ORMANCILIK) #3
EKONOMİK COĞRAFYA (MADENLER) #4
EKONOMİK COĞRAFYA (ENERJİ KAYNAKLARI) #5
EKONOMİK COĞRAFYA (TURİZM) #7





























Not: Kaynak olarak Pegem Akademi yayınlarından faydalanılmış, Çalışma düzeninde hazırlanmıştır.